مفهوم اسلام سیاسی در انقلاب اسلامی ایران

Authors

محمد صادق جمشیدی راد

سیدمحمد رضا محمودپناهی

abstract

بیداری اسلامی در ایران و تأثیر آن بر مصر، لیبی، یمن، بحرین، اردن و دیگر کشورهای خاورمیانه ثمرة تحولات معرفتی و مفهومی «اسلام» است. اسلام در مفهوم جدید محصول دوران مدرن و تحت عنوان «اسلام سیاسی» صورت­ بندی شده است که در مقابل اسلام سنتی قرار می­ گیرد. اسلام سنتی، دین را به حوزه امور فردی و عبادی محدود می­دانست و علی­رغم تعریف جامع دنیوی و اخروی از دین عملاً در کار سلطان دخالتی نداشت و کار ویژه او توجیه و مشروعیت­ بخشی دینی به سلطان بود. دین در مدرنیته غرب از امور عرفی و دنیوی منفک شد و اداره جوامع مبتنی بر عقل خود بنیان و مشورتی گردید. اما، در جوامع اسلامی جریان سکولاریستی و کمالیستی متجددین و روشنفکران غرب­گرا در فرایندی پارادوکسیکال موجب ظهور اسلام سیاسی شد. اسلام سیاسی از تعامل با غرب تا تقابل با غرب و تشکیل حکومت اسلامی تغییر معنایی داشته است. هرچند اسلام سیاسی در ایران معاصر رنگ و بوی لیبرالی و مارکسیستی هم به خود گرفت. اما، این قرائت «اسلام فقاهتی» به رهبری امام خمینی(ره) بود که توانست در انقلاب اسلامی 1357ش به آرمان تشکیل حکومت اسلامی دست یابد و دموکراسی دینی را به صورتی الهام­ بخش به اجرا بگذارد. در این مقاله به بررسی تحولات تاریخی، مفهومی و معرفتی اسلام سیاسی در ایران معاصر خواهیم پرداخت.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نتایج سیاسی انقلاب اسلامی ایران

انقلاب اسلامی ایران به‌عنوان یکی از انقلاب‌های بزرگ، تأثیرات بسیاری را از خود برجای نهاده است. تحقیق حاضر از میان بازتاب‌های بسیار گسترده انقلاب اسلامی، به برخی دستاوردها و نتایج سیاسی آن پرداخته است که از دو ویژگی مهم برخوردارند؛ اول اینکه این دستاوردها در ایران پس از انقلاب نهادینه شده‌اند. دوم آنکه چنین دستاوردهایی به‌گونه‌ای هستند که برای همه کشورهای مسلمان الهام بخش‌اند. پژوهش حاضر به لحاظ...

full text

انقلاب اسلامی، بیداری اسلامی و آینده اسلام سیاسی در منطقه

ارتباط انقلاب اسلامی ایران با پدیده بیداری اسلامی و موضوع اسلام سیاسی و همچنین تأثیر انقلاب اسلامی بر این مقوله، از مباحثی است که توجه پژوهشگران را به خود جلب نموده و پژوهش­های فراوانی در این زمینه صورت گرفته است. از طرفی تحولات اخیر موسوم به «بیداری اسلامی»  از مباحثی است که سئوالات فراوانی را پیش روی پژوهشگران قرار داده و فهم آینده مسائل مرتبط با این حوزه، از اهمیت فراوانی برخوردار است. بر ای...

full text

بسیج سیاسی در انقلاب اسلامی ایران و انقلاب ساندنیستی نیکاراگوئه

با این مفروضه که بسیج سیاسی مهم‌ترین رکن انقلاب است، مقالة حاضر به دنبال یافتن پاسخ مناسب برای این پرسش است که ابعاد و مختصات بسیج سیاسی در انقلاب اسلامی ایران و انقلاب ساندنیستی نیکاراگوئه چگونه است؟ پاسخ مقاله بر این فرضیه استوار است که با توجه به نوع رهبری، وسعت ایدئولوژی، قدمت و قدرت سازمان‌ها و گسترة جمعیت مشارکت‌کننده در انقلاب اسلامی ایران، بسیج سیاسی در ایران گسترده‌تر از بسیج سیاسی در ...

full text

اسلام سیاسی انقلاب اسلامی و جهان عاری از خشونت

امام خمینی(ره) با تأکید بر اصل «پیوستگی دین و سیاست»، توانست انقلابی را در ایران رهبری نماید و به‌ثمر رساند که نه تنها بساط استبداد و ستم رژیم شاهنشاهی را درهم‌پیچید، بلکه برای خود، نمادی از مقاومت هویتی و فرهنگی نیز برجای‌ گذاشت. از آنجا که مهم‌ترین ویژگی اسلام موردنظر بنیانگذار انقلاب اسلامی ایران «سیاسی بودن» آن است، بنابراین اسلام مطلوب انقلاب اسلامی که در ع...

full text

اسلام سیاسی و نظم مردمی در ایران پس از انقلاب اسلامی

مقاله حاضر با هدف تبیین تحول اسلام سیاسی در ایران،به طور گذرا پیشینه اسلام سیاسی در ایران را بررسی نموده ،چگونگی تحول مذکور را از طریق گذرا از نظم سلطانی به نظم مردمی،توضیح می دهد.به زعم نگارنده، این گذار،ظرفیت مناسبی برای برقراری نوعی مناسبات دموکراتیک را در ایران پس از انقلاب اسلامی فراهم نموده است.فهم تجربه ایران پس از انقلاب اسلامی و تاثیر آن بر سرشت اسلام سیاسی،موضوع اصلی نوشتار پیش روست.

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
پژوهشنامه انقلاب اسلامی(علمی-پژوهشی)

Publisher: دانشگاه بوعلی سینا(همدان)

ISSN 2251-8681

volume 2

issue 5 2012

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023